Ինչպէս ծանօթ է մեր ընթերցողներուն, Յուլիս ամսուան մէջ արտատպած էինք Աֆիոնի «Թիւրքէլի » թերթին մէջ խմբագրապետ՝ Հաքքը էօզսոյի ստորագրութեամբ հրատարակուած Յովհաննէս Ա. եւ Բ. խորագրով յօդուածներու թարգմանութիւնը:
Մեր ընթերցողներէն՝ Տիկին Շուշան Գորտոնճիեան այս յօդուածներու թարգմանութիւնը բովանդակող մեր թերթը կցելով իր կողմէ գրուած նամակի մը, ուղարկած է համանուն թերթի խմբագրութեան: Թերթը, 5 Նոյեմբերի իր թիւով, առաջին էջի ճակտին, վերստին տեղ յատկացուցած է այս լուրին, հրատարակելով նայեւ 1 Հոկտեմբեր 1996 Մարմարայի այդ յօդուածին թարգմանութիւնը բովանդակող առաջին էջը:
Թերթը կը գրէ թէ Յովհաննէս Ա. եւ Յովհաննէս Բ. խորագրեալ յօդուածաշարքը մեծ գնահատանքի արժանացած է 56 տարիէ ի վեր հրատարակուող Մարմարա հայկական օրաթերթին կողմէ: Թերթը իր էջերուն մէջ հրատարակած է նաեւ Շուշան Գորտոնճիեանի կողմէ իրենց ուղղուած նամակին պատճէնը: Միւս կողմէ, «խմբագրական »ի անջատ սիւնակի մը մէջ, դարձեալ առաջին էջին վրայ, Հաքքը Էօզսոյ այս նիւթի առընչութեամբ մարդասիրական զգացումներով գեղուն, գողտրիկ խմբագրական մը ստորագրած է, ուղղեալ՝ Մարմարայի:
Ստորեւ, նախ կը հրատարակենք Շուշան Գորտոնճիեանի նամակը, ապա Հաքքը Էօզսոյի խմբագրականը:
ՆԱՄԱԿ՝ ՈՒՂՂԵԱԼ «ԹԻՒՐՔԷԼԻ » ԹԵՐԹԻ ԽՄԲԱԳՐԱՊԵՏԻՆ
«Թիւրքէլի » թերթի մեծայարգ խմբագրապետ՝ Հաքքը Էօզսոյ,
Սիրելի եղբայրներ. 25-26 Յուլիս 1996 թուակիր ձեր թերթերուն մէջ կարդացի այն յօդուածները, որոնք հրատարակուած էին Յովհաննէս Ա. եւ Բ. խորագիրներով: Իսկապէս շատ երջանկացայ:Բազմութիւն են մեր երկրին մէջ ձեզի նման մշակութասէր, լայնախոհ եւ լուսամիտ մարդիկը: Բայց ինչ մեղք, որ կան մարդիկ ալ, որոնք տքէտ դասակարգին կը պատկանին: Ձեզի նման մարդիկ այս անձերուն մէջ կը կորսուին:
Ես Իսթանպուլաբնակ թրքահպատակ հայ մըն եմ: Բնիկ Իսթանպուլցի եմ, բայց վստահ եմ որ իմ նախնիներս Անատոլուէն գաղթած են: Թուրքիոյ հայրենակից Մահմետականներն ու Քրիստոնեայ հայերը դարեր առաջ Անատոլուի հողերուն վրայ ապրած են միասնաբար: Անոնց մակարդները, խմորները այս հողերուն վրայ է որ շաղուուած են: Երկու ժողովուրդներու սովորութիւններն ու բարքերը միշտ նմանօրինակ եղած են: Կրօնական ու պաշտօնական տօներուն անոնք միշտ յարգանք եւ սէր ցոյց տուած են իրարու նկատմամբ: Անոնք օժանդակած են իրարու: Մեր նախնիները, մեծհայրերը, հայրերն ու եղբայրները այս երկրի պահակները եղած են եւ պայքար մղած են միասնաբար երկրի պաշպանութեան համար:
Մեզմէ որո՞ւն գլխէն չեն անցած այն դէպքերը, որոնք վերագրուած են Յովհաննէսին: Ամէն մարդ անպայման ունի նմանօրինակ պատմելիքներ: Երբ Մահմետական ընկերներուն տունը այցելութեան երթանք, մեծերը կ'ըսէն. «օր մը, շատ տարիներ առաջ, երբ Անատոլուի սա քաղաքին մէջ, մեր հայ բարեկամներուն հետ...»: Անոնք այսպէս ըսելով է որ խօսքի կը սկսին եւ երկար, երկար կը խօսին այս նիւթին շուրջ: Յուզումով եւ հաճոյքով կը լսենք անոնց խօսքերը եւ կը ցանկանք որ այդ խօսակցութիւնները վերջ չունենան: Մենք ալ զոյգ մը խօսք ունինք, զոր կ'ուզենք այս խօսքերուն կցել: Մենք ալ կ'ըսենք. «բայց ամէն ինչ փոխադարձ կ'ըլլայ»:
Այո՛. յարգանքն ու սէրը միշտ փոխադարձ եղեր են: Մեր նախնիներուն նման մենք ալ շատ հանգիստ, շատ երջանիկ օրեր ապրեր ենք եւ կ'ապրինք տակաւին: Միայն թէ կայ իրականութիւն մը, զոր մենք ամէնքս գիտենք ու կը տեսնենք, բայց մեր ձեռքէն ոչինչ կուգայ: Կան մութ ուժեր, կան չար ու նախանձ մարդիկ, որոնք մեր այս սիրոյ մթնոլորտէն, այս սիրոյ հարստութիւնէն կը նախանձին: Կան մարդիկ, որոնք այս հողերուն վրայ կը ջանան մեր անդորրութիւնը խռովել: Կան չար մարդիկ, որոնք կը ցանկան այս հողերը կոտորակել: Ասոնց դիմաց պայքար մղենք ո՛չ թէ հրացանով, փամփուշով, այլ մեր մատիտով: Մենք միշտ գրենք եւ զանոնք ամօթապարտ թողունք:
Ես Իսթանպուլի մէջ հրատարակուող «Մարմարա » Օրաթերթին մէջ երբեմն գրութիւններ կը ստորագրեմ: Այս նիւթին շուրջ ալ մէկ քանի յօդուածներ գրեցի: Գրութեանս որպէս նիւթ, առի դէպք մը, որ գլուխէս անցած էր: Այս գրութիւնս կ'ուզեմ պատմել ձեզի:
Վերոյիշեալ մուտքէն ետք, Շուշան Գորտոնճիեան կը պատմէ այն դէպքը, որուն մասին ինք յօդուած մը ստորագրած էր Մարմարայի մէջ: Կը գրէ թէ ի՞նչպէս Ամերիկա գաղթած հայ ընտանիք մը ժխտական կարծիք ունէր Թուրքիոյ մասին եւ թէ շնորհիւ իրենց, անոնք ի՞նչպէս փոխած են իրենց կարծիքը այս ուղղութեամբ եւլն. Շուշան Գորտոնճիեան նամակը կ'եզրափակէ «Սէրն է որ կը մնայ մեզի » խորագրեալ ոտանաւորով մը:
«ԹԻՒՐՔԷԼԻ » ԹԵՐԹԻ ԽՄԲԽԳՐԱՊԵՏ ՀԱՔՔԸ ԷՕԶՍՈՅԻ ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆԸ «ՄԱՐՄԱՐԱ ՕՐԱԹԵՐԹԻՆ » ԽՈՐԱԳՐՈՎ
Մեր խմբագրականներուն մէջ անհատական նկատառումներէ ծնունդ առնող, շահադիտական նպատակներ հետապնդող գրութիւններ, պատմութիւններ եւայլն չկան: Այն նիւթերը, որոնց վրայ մենք կարեւորութեամբ կը ծանրանանք, անոնք կը շօշափեն հարցեր՝ ի շահ մեր հայրենիքի զարգացման, բարգաւաճման եւ մարդոց միջեւ եղբայրութեան, խաղաղութեան, անդորրութեան եւ բարօրութեան հունտեր սերմանելու:
Անդօրութիւնն ու բարօրութիւնը զիրար լրացնող շատ կարեւոր երկու նիւթեր են: Եթէ հաւաքականութեան մը մէջ անհատներու միջեւ յարաբերութիւնները հաշտ ըլլան իրարու հետ, այն ատեն՝ անդորրութիւն կը ստեղծուի:
Հաւաքականութեան մը մէջ, ամուր հիմերու վրայ դրուած տնտեսական վիճակ ալ բարօրութիւն կը բերէ իրեն հետ:
Անդորութիւնը ապահովող ամէնէն կարեւոր ազդակն է հաւաքականութիւնը կազմող էթնիք խմբաւորումներու ազգ անուան տակ միացումը, հայրենիք կոչուած հողերու վրայ միակ ուժի մը տիրապետութեան տակ մէկտեղումը:
Այդ պատճառաւ է որ միշտ կը գրենք որ մեր երկրին մէջ չէրքէզի, քիւրտի, լազի, հայու, յոյնի միջեւ խտրականութիւն դնող պետութեան իրաւակարգ մը, վարչաձեւ մը չկայ: Անոնք, որոնք խտրականութիւն կ'ընեն, կամ խտրականութիւն կը քարոզեն, անոնք արտաքին ուժերու ունելին դարձած խեղճեր են: Մեր անցեալ թիւերուն մէջ գրած էինք որ Իսթանպուլի մէջ հրատարակուած 56 տարուան Մարմարա օրաթերթը մեր յօթուածը արտատպած է:
Ներկայիս, մեր արժէքաւոր երեսփոխան Իսմէթ Աթիլլայի քեռորդին, Աֆիոնի սիրով լեցուն Իպրահիմ Էքէր մեր եղբայրը, մեզի ուղարկեց հայ համայնքի այս թերթը եւ թերթին մէջ լոյս տեսած գրութիւններու թարգմանութիւնը: Շնորհակալութիւն կը յայտնենք մեր այս ընկերոջ:
Մեր սիւնակներուն մէջ այս նիւթին շուրջ հրատարակուած լուրերը պիտի կարդաք: Մեր նպատակն է ձեզի նմոյշ մը հրամցնել այն ճշմարտութեան մասին, թէ Անատոլուի մէջ էթնիք խճանկար մը կազմող մարդիկ, դարեր շարունակ միասնաբար, որպէս թուրք ժողովուրդ, բարեկամական եւ եղբայրական մթնոլորտի մէջ ապրած են իրարու հետ:
Իրողութիւնները կուգան փաստել որ մեր ընկերային եւ հաւաքական կառոյցը ընդունակ է այլազգի ժողովուրդներու հետ միասնաբար անդորր եւ բարօր կեանք մը վարելու: ՓՔՔ-ական աւարառուները եւ նման անջատողականները դատապարտուած են մեր մէջ ձուլուելու:
«Մարմարա » հայկական օրաթերթին կը մատուցանենք մեր երախտագիտական ու շնորհաւորական զգացումները, մեզի շռայլուած այն գեղեցիկ խօսքերուն եւ տողերուն համար, որոնց արժանի չենք նկատեր մենք մեզ:
20-Նոյեմբեր-1996 Չորեքշաբթի
ՄԱՐՄԱՐԱ
