Տարիներ առաջ, քաղաքի մը մէջ հարուստ ընտանիք մը կ'ապրէր: Այդ ընտանիքը աղջիկ զաւակով մը բախտաւորուեցաւ: Աղջիկը ծառաներով մեծցաւ ու ամենալաւ դպրոցներ յաճախեցաւ:
Երբ ամուսնանալու տարիքի հասաւ, իր հօր ըսաւ.
-Ես երիտասարդի մը սիրահարուած եմ: Ան, հարուստ ընտանիքի անդամ չէ, բայց իմ կեանքս անոր հետ պիտի բաժնեմ:
Հայրը, երիտասարդը տեսաւ եւ ընդունեց: Տղան, շատ բարի ու պարկեշտ երիտասարդ մըն էր: Հայրը, աղջիկը այդ տղուն հետ ամուսնացուց եւ իր գործէն ալ բաժին մը տուաւ:
Երիտասարդը շատ աշխատասէր էր: Աներհօր գործը կարճ ժամանակի մը մէջ յառաջացուց: Յետոյ, տեղւոյն եկեղեցւոյ թաղային անդամ ընտրուեցաւ: Իր շուրջ գտնուող բոլոր անձերը, զինքը կը սիրէին ու կը յարգէին:
Պատերազմի սովը սկսած էր: Գործերը հետզհետէ կը կայուննային: Աղջկան հայրը մեռաւ, ամուսինն ալ պատերազմի կանչուեցաւ: Գործերը բոլորովին անհետացաւ ու այս յարգելի ընտանիքը բճացաւ:
Ամուսինը, պատերազմի մէջ իր կեանքը կորսնցուց: Դժբախտ կինը, իր մանչ զաւակով առանձին մնաց:
Թշուառ կինը, ուրիշներու տան մաքրութիւն, լաթ ու ճաշ եփելով օրական հացին դրամը հանելու եւ իր մէկ հատիկ զաւակը մեծցնելու ջանքի մը մէջ մտաւ:
Քանի մը ատեն վերջ, պատերազմը վերջացաւ ու երկիրը խաղաղ վիճակ տիրապետեց:
Կինը, իր կարողութեան չափով, զաւակը լաւ դպրոցներ ղրկեց: Տղուն ուսումը վերջանալէ յետոյ, լաւ գործի մը մէջ աշխատիլ եւ լաւ դրամ շահիլ սկսաւ:
Օր մը մօրը ըսաւ.
-Ես օրիորդի մը սիրահարուած եմ: Անոր հետ ամուսնանալ կ'ուզեմ:
Մայրը շատ ուրախացաւ: Տղան, իր սիրած աղջկան հետ ամուսնացաւ:
Կինը երթալիք ուրիշ տեղ չուներ: Այդ պատճառաւ ալ, բոլորը միասին պիտի ապրէին:
Նոր հարսն ու փեսան մեղրալուսինէ վերադարձան: Քանի մը օր վերջ հարսը զոքանչին մօտենալով ըսաւ.
-Մայրիկ, այլեւս մանչդ ամուսնացած եւ երջանիկ բոյն մը կազմած է: Ան, քիզի պէտք չունի: Ես կամ, դուն գնա:
Կինը, առանց դիրքը փոխելու, տարիներու հասունութեամբ, հարսին սապէս պատասխանեց.
-Շատ ճիշդ կը մտածես հարսնուկս: Այո', ամենակարճ ժամանակի մէջ ձեր քովէն պիտի հեռանամ, բայց դուն նոր հարս ես եւ տան գործերու մէջ անփորձ ես: Ես, քեզի փորձառու ընեմ, անկէ յետոյ կ'երթամ:
Հարսը, իր զոքանչին խօսքերուն համոզուեցաւ ու շարունակեցին միասին ապրիլ: Քանի մը ատեն վերջ, հարսը զոքանչին մօտենալով ըսաւ.
-Մայրիկ, քեզի աւետիս լուր մը պիտի տամ: Ես յղի եմ: Քանի մը ամիս վերջ զաւակ մը պիտի ունենամ: Ես տան գործերու մէջ փորձառու եղած եմ: Այլեւս տղադ եւ ես, քեզի պէտք չունինք: Ես կամ, դուն գնա:
Զոքանչը փորձառութեամբ պատասխանեց.
-Շատ ճիշդ կը մտածես հարսնուկս: Նոր տուն մը պիտի գնեմ ու անմիջապէս հոն պիտի տեղաւորուիմ: Նախ եւ առաջ դուն ծննդաբերութիւնդ կ'ընես, յետոյ ալ՝ ես կ'երթամ: Դուն մի մտահոգուիր:
Զոքանչը, դարձեալ հարսը համոզած էր: Քանի մը ամիս վերջ, իր մանչն ու հարսը, մանչ զաւակով մը բախտաւորուեցան:
Զոքանչը, մանչն ու հարսը շնորհաւորեց եւ շարունակեց անոնց քով ապրիլ:
Օր մը, հարսը զոքանչին մօտենալով ըսաւ.
-Մայրիկ, ես զաւակս ծննդաբերեցի: Ինծի խօսք տուած էիր: Մեր քովէն պիտի հեռանյիր: Քեզի պէտք չունինք: Ես կամ, դուն գնա:
Զոքանչը գմծիծաղ պատասխանեց.
-Այո', հարսնուկս շատ ճիշդ կ'ըսես: Ես պիտի երթամ, սակայն այս երախան շատ գործ կ'ուզէ: Թէ տան գործ եւ թէ այս երախային ի՞նչպէս պիտի հասնիս: Օգնականի մը պէտք ունիս: Երախան քիչ մը մեծնայ, անկէ յետոյ ես կ'երթամ:
Հարսը մտածեց եւ զոքանչին իրաւունք տուաւ: Օրերը կ'անցնէին: Երախան քալել ու խօսիլ սկսաւ: Պառաւ կինը շատ երջանիկ էր: Օր մը, կինը նստած թոռան հետ կը զբաղէր: Հարսը, անոր մօտեցաւ ու ըսաւ.
-Մայրիկ, ես երկրորդ զաւկիս յղի եմ: Այս թոռդ մեծցաւ, ես փորձառու եղայ: Տղադ եւ թոռնիկդ քեզի պէտք չունին: Ես կամ, դուն գնա:
Կինը հարսին ճակտէն համբուրելով ըսաւ.
-Ի՞նչպէս երթամ հարսնուկս: Դուն, յղի վիճակով, ի՞նչպէս այս մանչուկդ պիտի հսկես: Տան գործերը ի՞նչպէս պիտի ընես: Ծննդաբերութիւնդ կ'ընես, յետոյ ես կ'երթամ:
Հարսը սրտնեղած, իր ննջասենեակը մտաւ ու մտածել սկսաւ: Վերջապէս, իր զոքանչին իրաւունք տուաւ:
Ամէն առիթով հարսը զոքանչին կ'ըսէր. «Ես կամ, դուն գնա»: Զոքանչն ալ պատճառաբանութիւններ գտնելով իր հարսը կը համոզէր:
Օրերը, ամիսները ու տարիները շատ շուտ անցան: Պառաւ կնոջ անդրանիկ թոռնիկը ամուսնանալու տարիքի հասած էր: Ան, իր ընտրած աղջիկը տուն բերաւ ու իր ընտանիքին ներկայացուց:
Պառաւ կինը, իր անդրանիկ թոռան հարսանիքը տեսնելու արժանացաւ: Աստուած իմ, այս ի՞նչ երջանկութիւն էր: Բազմանդամ ընտանիք մը եղած էին: Պառաւ կնոջ հարստութիւնը, իր ընտանիքն էր: Անոնց երջանկութիւնը, իր երջանկութիւնն էր: Ան, իր ընտանիքը նոյն տան մէջ բռնելու համար ջանք կը թափէր:
Երիտասարդները մեղրալուսինէ նոր վերադարձած էին: Այդ օր, մեծմայրը նոր հարսը քովը կանչեց ու ըսաւ.
-Բարի եկար: Այլեւս, դուն ալ այս տան անդամն ես: Բոլորս այս տան մէջ երջանիկ կ'ապրինք: Յուսամ, թէ դուն ալ մեզ նման երջանիկ ըլլաս: Միայն թէ բան մը կայ, որ քեզի պատմել կ'ուզեմ:
Նոր հարսը խանդաւարուած վիճակով մեծմօրը հարցուց.
-Ի՞նչ բան մեծմայրիկ:
Մեծմայրը պատմել սկսաւ.
-Այս տան մէջ օրէնք մը կայ: Դուն գործադրելու պարտաւոր ես: Վաղը առաւօտ երեսդ պիտի լուաս ու զոքանչիդ քով պիտի երթաս: Անոր ձեռքը պիտի համբուրես ու պիտի ըսես: «Մայրիկ, տղադ քեզի պէտք չունի: Ես կամ, դուն գնա»:
Նոր հարսը նախ եւ առաջ քիչ մը շուարեցաւ, յետոյ ալ՝ մեծմօրը խօսքերուն հնազանդեցաւ: Յաջորդ առաւօտ, երեսը լուաց ու իր զոքանչին քով մօտեցաւ: Անոր ձեռքը համբուրեց եւ ըսաւ.
-Մայրիկ, տղադ քեզի պէտք չունի: Ես կամ, դուն գնա:
Երբ զոքանչը, նոր հարսին բերնէն այս խօսքերը իմացաւ, անմիջապէս իր պառաւ զոքանչին քով վազեց: Անոր վիզը փաթթուեցաւ ու ըսաւ.
-Մայրիկ, ոչ դուն գնա, ոչ ալ ես երթամ:
Շուշան Գորտոնճիեան
9-Մայիս-2009 Շաբաթ
Իսթանպուլ
