Ծեր մարդ մը, երիտասարդ ու խելացի կին մը ունէր: Անոնք շատ երջանիկ էին, սակայն զաւակ չ'ունէին:
Ծերունին, որպէսզի իր օճախը վառ մնայ, զաւակ մը ունենալու երազանքը ունէր: Տարիներ կ'անցնէին, սակայն ծերունիին երազանքը չէր իրականանար:
Օր մը, ան ձեռքերը երկինք բարձրացուց, աղօթեց ու խնդրեց, որ Աստուած իրեն արու զաւակ մը պարգեւէ:
Աստուած, ծերունիին աղօթքը լսեց և կարճ ժամանակ մը վերջ իր կինը յղացաւ: Ան շատ ուրախ էր:
Կնոջ ըսաւ.
- Մենք մանչ զաւակ մը պիտի ունենանք: Ես անոր անուն մը պիտի ընտրեմ: Լաւ դաստիարակութիւն պիտի տամ, որպէսզի ան պատուարժան մարդ դառնայ: Կ'ամուսնացնենք, յետոյ զաւակներ կ'ունենայ և այդ երախաները մեր հոգւոյ մխիթարութիւնն ու աչքի լոյսը կը դառնան:
Ծերուկին կինը խելամուտ անձ մըն էր, ըսաւ.
- Նախ և առաջ ծննդաբերեմ, ծննդաբերելէ յետոյ ալ՝ մանչ կը ծնի, թէ ոչ: Եթէ որդի մը ունենանք, այնքան կապրի՞նք, որ անոր երախաները տեսնենք: Քու խօսքերը, մօրս ինծի պատմած մէկ պատմութիւնը կը յիշեցնեն:
Ծերունին հետաքրքրութեամբ հարցուց.
- Մայրդ ի՞նչ պատմած էր:
Կինը պատմել սկսաւ.
- Դարեր առաջ, ճգնաւոր մը առանձին կ'ապրի: Ան վաճառական բարեկամ մը ունի: Այդ վաճառականը, բարի գործ կատարելու և դատաստանի օրը Աստուծոյ ողորմութեան արժանանալու համար, ճգնաւորին ամէն օր քիչ մը մեղր ու քիչ մըն ալ կարագ կը նուիրէ: Ճգնաւորը, կարագին ու մեղրին մէկ մասը կ'ուտէ, իսկ մնացեալը կարասի մը մէջ կը լեցնէ:
Օր մը սապէս կը մտածէ.
«Եթէ այս մեղրն ու կարագը շուկայ տանիմ, լաւ գինով կը ծախեմ: Այդ դրամով ալ հինգ ոչխար կը գնեմ: Այդ ոչխարներէ ամէն ամիս գառնուկ մը կը ծնանի: Ես ալ մեծ հօտի մը տէր կը դառնամ և վերջապէս կը հարստանամ: Հարուստ ընտանիքի մը սիրուն աղջիկը կ'ուզեմ և անոր հետ կ'ամուսնանամ: Կինս ինծի մանչ զաւակ մը կը պարգեւէ: Զաւակս լաւ կը դաստիարակեմ, իսկ եթէ իմ խրատականներս մտիկ չընէ այս ձեռնափայտով անոր լաւ դաս կու տամ»:
Երբ ճգնաւորը այսպէս կ'երազէ, ձեռնափայտը կը բարձրացնէ, որպէսզի իր զաւկին դասը տայ, կարասին կը զարնէ: Կարասը կը կոտրի և մեղրն ու կարագը գետին կը թափին:
Ծերունին, իր կնոջ պատմութիւնը ուշի ուշով մտիկ ըրաւ ու ամօթով մնաց: Այլեւս չեղած բանի մասին չխօսեցաւ:
Միջոց մը վերջ, կինը գեղեցիկ մանչ զաւակ մը աշխարհ բերաւ: Ծերուկը և կինը փառք տուին, որ Աստուած իրենց զաւակ մը պարգեւած է:
Օր մը, կինը երախան ծերունիին յանձնեց և ընկերուհիին այցելութեան գնաց: Հայր ու որդի տան մէջ առանձին մնացին: Այդ միջոցին դրան զանգակը հնչեց: Ծերունին դուռը բացաւ: Դէմը, թագաւորին պատգամաւորը կեցած էր:
Պատգամաւորը ըսաւ.
- Թագաւորը մանչ զաւակ մը ունեցաւ: Քեզ ալ պալատ կը հրաւիրենք, որպէսզի երախային համար միասնաբար աղօթենք:
Ծերունին ըսաւ.
- Ես ալ երախայ մը ունիմ: Կինս տունը չէ: Չեմ կրնար գալ:
- Ոչ', ըսաւ պատգամաւորը և շարունակեց.
- Թագաւորն ու հիւրերը քեզ կը սպասեն:
Ծերունին ճարահատ, իր երախան տան պահապան շնիկին թողուց և պատգամաւորին հետ միասին թագաւորին մօտ գնաց: Քիչ վերջ, մեծ օձ մը սողալով երախային օրօրոցին մօտեցաւ: Պահապան շունը անմիջապէս օձին վրայ յարձակեցաւ և սպաննեց:
Որոշ ժամանակ մը վերջ ծերունին տուն վերադարձաւ: Պահապան շնիկը, արիւնաթաթախ, իր տիրոջ առջեւ կանգնեցաւ՝ իր նուիրածութիւնն ու հաւատարմութիւնը ցոյց տալով: Ծերունին արիւնաթաթախ շնիկը տեսնելով, կարծեց թէ ան իր երախան սպաննած էր: Խելագարուած ծերունին՝ վշտով ու ցաւով, առանց երկար մտածելու, իր ձեռնափայտով խեղճ կենդանին ծեծեց ու մեռցուց: Երախային մօտ վազեց: Զարմանքով քարացաւ, որովհետեւ իր երախան ողջ առողջ օրօրոցին մէջ հօրը կը խնդար: Ծերուկը օրօրոցին կողքին, սատկած օձը տեսաւ և երկու ձեռքը գլխին տանելով սկսաւ լալ ու ողբալ:
« Երանի' որդի չունենայի ու այս անմեղ և հաւատարիմ շնիկս չսպաննէի: Ինչ մեծ վիշտ ու դժբախտութիւն, որ որդուս կեանքը փրկած այս անմեղ ու հաւատարիմ կենդանին, իմ ձեռքերով սպաննեցի»:
Երբ կինը տուն վերադարձաւ, ամուսինը զինքը լալով ու ողբալով դիմաւորեց:
Պատահածը անոր պատմեց: Կինը շատ յուզուեցաւ և յետոյ ծերուկին դառնալով ըսաւ.
- Թող այս դէպքը քեզի դաս ըլլայ: Ով որ իր կեանքի մէջ անհարկի կը շտապի, յաւիտենական չարաչար կը զղջայ:
Շուշան Գորտոնճիեան
16-Յունուար-2009 Ուրբաթ
Իսթանպուլ
