Ալփեան լեռները Կեդրոնական Եւրոպայի հողերուն վրայ 207 քառակուսի քմ. տեղ գրաւող մեծ լեռնաշղթայ մըն է:
Այս լեռնաշղթան Զուիցերիոյ, Հիւսիսային Իտալիոյ և Ֆրանսայի հողամասերուն վրայ տեսնել կարելի է: Աւստրիոյ գրեթէ բոլոր հողամասը Ալփեան լեռներով ծածկուած է: Այս լեռնաշղթային ամենակարեւոր մասը Հարաւային Գերմանիոյ վրայ կը գտնուի:
Ալփեան լեռները, կարգ մը ընդհատումներով, Անատոլուի հողամասերուն վրայ Թորոս լեռներով կը շարունակուին և Իրան կ'անցնին: Ալփեան լեռները կ'երկարին դէպի Կեդրոնական Ասիոյ հողամասերուն վրայ:
Մօն Պլան, Ֆրանսայի և Իտալիոյ հողերուն միացած վայրը կը գտնուի: Ձիւներով ծածկուած Մօն Պլանը 4792 մեթր բարձրութեամբ Ալփեան լեռներու և Եւրոպական Ցամագամասին ամենաբարձր գագաթն է:
Մօն Պլանէն հոսող սառնագետերը մինչեւ Իտալիոյ Հարաւային ձորերը կը հասնին: Այս սառնագետերու տարածութիւնը 150 տարուայ մէջ նոյն ձեւով մնացած է և չէ փոքրացած:
Ալփեան լեռները, երեք մասէ կը բաղկանան՝ Արեւելեան Ալփեր, Կեդրոնական Ալփեր և Արեւմտեան Ալփեր:
Զուիցերիոյ և Իտալիոյ սահմանի վրայ գտնուող 4478 մեթր բարձրութեամբ Մաթթէրհորն լեռը դանակի մը ձեւ ունի:
Կեդրոնական Ալփեան լեռներու մէկ թեւն ալ Րէն Գետի ձորին շուրջը գտնուող Պէրն Ալփերն են: Ֆինդէրարհորնը՝ 4274 մեթր, Ալէթշհորնը՝ 4195 մեթր, Ժունկֆրօն՝ 4158 մեթր, Կեդրոնական Ալփերու ամենագեղեցիկ գագաթներն են:
Արեւելեան Ալփերը, աւելի ցած և շատ գեղեցիկ բլուրներ ունին: Արեւելեան հողամասերուն վրայ բազմաթիւ ձորեր ու անտառներ կան, սակայն այս հողերը երկրագործութեան համար նպաստաւոր չեն:
Ալփեան լեռներու գագաթամասերուն վրայ մի քանի տեսակ կենդանի տեսնել կարելի է՝ վայրի այծեր, լերան մուկեր, նապաստակներ, աղուէսներ, սրճագոյն արջեր և վայրի եզեր: Իսկ գայլերու սերունդը վերջացած է:
Ալփեան լեռներու վրայ թռչունի տեսակն ալ շատ է՝ լերան հաւ, փայտփոր, կաքաւ, արծիւ, կարապ, ագրաւ:
Լիճերն ու գետերը լեցուն են կարմրախայտ նաեւ զանազան տեսակի ձուկերով:
Ալփերու մէջ կարեւոր ճարտարարուեստ մը չկայ:
Ալփերու հողերէն սնդիկի ու կապարի մետաղներ կը հանեն: Կարգ մը տեղեր ժայռաղը առատ է: Երկաթ, պղինձ, զինկ, ոսկի, արծաթ և ածուխ շատ քիչ քանակութեամբ կը գտնուի:
Լեռնադաշտերու վրայ արմտիք ու գետնախնձոր կը մշակուի:
Զուիցերիոյ պանիրը շատ նշանաւոր է:
Ձմրան, Զուիցերիա միջազգային չմշկման խաղերու կեդրոնն է:
Շուշան Գորտոնճիեան
3-Փետրուար-2010 Չորեքշաբթի
Իսթանպուլ
